लाभदशक : शास्त्रोक्त विधियुक्त भोजनाचे आरोग्य विषयक चिरंतन लाभदशक

लाभदशक : शास्त्रोक्त विधियुक्त भोजनाचे आरोग्य विषयक चिरंतन लाभदशक 

*अष्टांगहृदय सद्वृत्त : भाग 193*

31 मे 2025, शनिवार  

*उपविभाग 135*

✍️🏼 ©वैद्य हृषीकेश बाळकृष्ण म्हेत्रे. 

एम् डी आयुर्वेद, एम् ए संस्कृत.

आयुर्वेद क्लिनिक्स @पुणे & नाशिक.

9422016871

1.काले 2 सात्म्यं 3.लघु 4.स्निग्धम् 5.उष्णं 6.क्षिप्रं 7.द्रवोत्तरम् ।।

8.बुभुक्षितोऽन्नमश्नीयान् 9.मात्रावद् 10.विदितागमः ।

नमस्कार आपण वरती उल्लेख केलेला श्लोक, जो भोजनविधीचा मूलाधार आहे, त्याविषयी सविस्तर पाहत आहोत! 

यामध्ये सांगितल्याप्रमाणे भोजन केले असता, काय लाभ होतात, हे पाहिले तर ... 

अर्थातच, याप्रमाणे भोजन नाही केले, तर काय हानी होईल, हेही त्यावरूनच सहज लक्षात येते!

1. काले प्रीणयते भुक्तं 

योग्य वेळी भोजन केले असता ते शरीराचे परिणाम करते म्हणजे क्षय झालेले बल भरून काढते एनर्जी टॉप अप करते

2. सात्म्यमन्नं न बाधते

सात्म्य म्हणजे सवयीचे परिचयाचे अन्न सहसा बाधत नाही

3. लघु शीघ्रं व्रजेत् पाकं

हलके अन्न लवकर पचते

4. & 5. स्निग्धोष्णं बलवह्निदम्

स्निग्ध अन्न शरीराला बल प्रदान करते तर 

उष्ण अन्न हे अग्नीची क्षमता वाढवते

6. क्षिप्रं भुक्तं समं पाकं याति

खूप उशीर न करता लवकर भोजन केले असता त्याचे पचन योग्य प्रकारे होते

7. अदोषं द्रवोत्तरम्

भोजनामध्ये द्रव पदार्थांचे पाण्याचे प्रमाण योग्य असेल तर अन्नपचन निर्दोष पणे होते

8. सुखं जीर्यति मात्रावद् धातुसाम्यं करोति च ।

क्षमतेपेक्षा चार खास कमी खाल्ले असता म्हणजेच अन्न सेवन भोजन योग्य प्रमाणात केले असता ते कुठलाही त्रास न होता सहजपणे पचते आणि शरीरातील सर्व शरीर घटक योग्य प्रकारे निर्माण होतात, मेटाबोलिकल इक्विलिब्रियम टिकून राहतो

काले सात्म्यं लघु स्निग्धमुष्णं क्षिप्रं द्रवोत्तरम् ।।४६५।। 

बुभुक्षितोऽन्नमश्नीयान्मात्रावद्विदितागमः ।

नमस्कार आपण वरती उल्लेख केलेला श्लोक, जो भोजनविधीचा मूलाधार आहे, त्याविषयी सविस्तर पाहत आहोत! 

*देहवाक्चेतसां चेष्टाः प्राक् श्रमाद्विनिवर्तयेत्।* 

आणि

*न पीडयेत् इंद्रियाणि*

हे दोन्ही श्लोक आपण एकत्र पहात आहोत.

_(डिस्क्लेमर : या उपक्रमात व्यक्त होणारी मतं, ही सर्वथैव योग्य अचूक बरोबर निर्दोष आहेत असे लिहिणाऱ्याचे म्हणणे नाही. हे लेख म्हणजे वैयक्तिक मत आकलन समजूत असल्यामुळे, याच्यामध्ये काही उणीवा कमतरता दोष असणे शक्य आहे, ही संभावना मान्य व स्वीकार करूनच, हे लेख लिहिले जात आहेत.)_

त्वदीय वस्तु गोविंद 

तुभ्यम् एव समर्पये ।

तेरा तुझको अर्पण

क्या लागे मेरा ।

श्रीकृष्णाsर्पणम् अस्तु।

🙏🏼

सर्वाधिकार सुरक्षित all rights reserved

Copyright कॉपीराइट ©वैद्य हृषीकेश बाळकृष्ण म्हेत्रे. 

एम् डी आयुर्वेद, एम् ए संस्कृत.

आयुर्वेद क्लिनिक्स @पुणे & नाशिक.

9422016871

MhetreAyurved@gmail.com 

www.MhetreAyurveda.com www.YouTube.com/MhetreAyurved/